Βασιλική Λασιθίου 2.58

Η Βασιλική είναι χωριό στο δήμο Ιεράπετρας στο Νομό Λασιθίου, με 134 κατοίκους το 2001. Η απόστασή του από το Άγιο Νικόλαο είναι 22 χιλιόμετρα και από την Ιεράπετρα 14 χιλιόμετρα. Βρίσκεται στο μέσο του ισθμού της Ιεράπετρας.Μινωικός οικισμόςΣτο λόφο Καστέλλι, 400 μέτρα νοτιοανατολικά από το χωριό, αποκαλύφθηκε μινωικός οικισμός ο οποίος χρονολογείται από την πρωτομινωική ΙΙ εποχή (2600-2300 π.Χ.) μέχρι την υστερομινωική Ι εποχή (1550 π.Χ.). Στην ακμή του οικισμού συνέβαλε η γεωγραφική θέση του στον ισθμό της Ιεράπετρας και η εύφορη πεδιάδα που τον περιβάλλει. Σε μικρή απόσταση βρίσκεται ο μινωικός οικισμός Γουρνιά. Υπάρχουν ίχνη κατοίκησης του λόφου κατά τους Ρωμαϊκούς χρόνους.Η πρώτη ανασκαφή έρευνα του οικισμού ήταν της Αμερικανής αρχαιολόγου Χάριετ Μπόιντ και στη συνέχεια του Αμερικανού αρχαιολόγου Ρίτσαρντ Σίγκερ την περίοδο 1904-1906. Η συστηματική ανασκαφή του χώρου συνεχίστηκε το 1970 από τον Αντώνη Ζώη, για λογαριασμό της Ελληνικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, όταν πραγματοποιήθηκε καθαρισμός και στρωματογραφική έρευνα της παλαιότερης ανασκαφής, και ανακαλύφθηκαν γραπτά αγγεία μεγάλου ενδιαφέροντος στο υλικό της προηγούμενης ανασκαφής. Επίσης, διαπιστώθηκε η ύπαρξη μυκηναϊκής οχύρωσης και υδατογέφυρας, ίσως της παλαιοχριστιανικής εποχής.Από αυτόν τον αρχαιολογικό τόπο προέρχονται τα περισσότερα από τα πρωτομινωικά αγγεία με το ιδιόμορφο σχήμα και κηλιδώδη εμφάνιση, τα οποία είναι γνωστά ως αγγεία ρυθμού Βασιλικής.Σύγχρονος οικισμόςΗ παλαιότερη μνεία του οικισμού γίνεται στην τουρκική απογραφή του 1671, όπου αναφέρεται ως Vasiliki με δύο χαράτσια, αλλά το χωριό θεωρείται ότι υπήρχε από την Ενετοκρατία. Στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834, αναφέρεται ότι κατοικούσαν σε αυτό 25 οικογένειες. Το 1881 εντάχθηκε στο δήμο Καβουσίου και είχε 164 Χριστιανούς και 65 Τούρκους κατοίκους, ενώ στην απογραφή του 1900 είχε 248 κατοίκους. To 1920 ορίστηκε έδρα ομώνυμης κοινότητας, αλλά το 1925 εντάχθηκε στην κοινότητα Καβουσίου και το 1928 στην κοινότητα Παχειάς Άμμου. Το 1997 προσαρτήθηκε στον δήμο Ιεράπετρας.