Çengilli Kilisesi 1.61

Çengelli Kilisesi veya Eğeknamor Manastırı, Kars ili'nin Kağızman ilçesi'nin Çengilli köyünün merkezinde bulunmakta olan tarihi bir ortaçağ Ermeni Apostolik Kilisesi'dir fakat 1915 Ermeni soykırımı'ndan sonra boş kalmıştır. Bugün kilise yerliler tarafından ortak ahır olarak kullanılmaktadır.Kilisede iki Gürcüce kitabe yer alır. Bunlardan biri batı alınlığındadır ve 1362 tarihini gösterir. Diğer kitabe güney kornişinin altındadır. Mola Zibiada ve Ruben adları yazılıdır. Bu kitabeler kesin yapım tarihi hakkında bilgi vermez. Üzerindeki yazıt, kilisenin bir manastıra ait olduğunu ve Gürcü Patrikhanesi'nin denetimi altında olduğunu kaydeder. Bu ise, kilisenin cemaatinin bir etnik Gürcü kolonisi ya da Gürcü (Kalkedon) Kilisesi'ne üye Ermeniler olduğu anlamına gelir. O devirde o yerleşim alanında Ermenilerin bulunduğu kesindir, çünkü 19. yüzyılın sonlarına doğru, biri 989 ve diğeri 1024 tarihli, Ermenice yazıtlı birkaç haçkar (mezar taşı) kaydedilmiştir. 1915 Ermeni Soykırımı'ndan sonra Kars'ın Ermeni sakinleri zorla tehcir edildi veya öldürüldü, kalanları 1920 Türkiye'nin Ermenistana karşı savaşı'ndan sonra Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti'ne sürgün edildi. Bundan sonra tarihî kilise cemaatsiz kaldı ve bugün ahır olarak kullanılıyor.