Hayber Geçidi 1.78

Hayber Geçidi, Afganistan ile Pakistan arasında, en kuzeyde yer alan, en önemli dağ geçidi. Kabil ile Peşaver kentlerini birbirine bağlar. Tarih boyunca Orta Asya ile Güney Asya arasında önemli bir ticari güzergah ve askeri amaçlar için önemli bir stratejik konumda olmuştur.Coğrafi yapıGeçidin bulunduğu ve Sefid Sıradağlarının son kollarını oluşturan kurak bölge de aynı adla anılır. Bağlantıyı sağlayan sırtın iki yanından doğan çayların yatakları Hayber Boğazını oluşturur. Bu dar boğaz, yüksekliği 180–300 m arasında değişen şist ve kireçtaşı tepeciklerinin arasından dolaşarak, Pakistan'daki Camrud'un birkaç kilometre ötesinde yer alan Şedi Begiar açıklığından Hayber Tepelerine girer. Buradan başlayarak yaklaşık 53 km boyunca kuzeybatıya yönelen koyak, Afgan kalesi Heft Cah'ın hemen ötesinde, Kabil Nehrine kadar uzanan kıraç Lovye Dekke Ovasına açılır.GeçitPakistan tarafında dik bir çıkışla başlayan geçit, Hayber Nehrinin geçitten ayrılarak güneye yöneldiği Ali Mescid Kalesi'ne kadar kademeli olarak yükselir. Buradan 8 km ileride genişliği 180 m'yi geçmeyen, kenarları heybetli ve dik duvarlarla desteklenmiş dar bir geçit durumuna gelir. Zintere köyünden sonra genişliği 1.600 m'ye çıkan geçidin bu bölümünde hisarlar, köyler ve dağınık tarım alanları yer alır. Ali Mescid'e yaklaşık 16 km uzaklıktaki Landi Kotal Kalesi ve Kışlası, geçidin en yüksek noktası ve Peşaver'e ikinci bir yolla bağlanan önemli bir pazar merkezidir. Zirvenin kuzeye doğru 3.2 km kadar genişlediği bu noktada ana geçit Shinwari bölgesinden geçerek Landi Hane'ye doğru alçalmaya başlar. Landi Hane'de başka bir boğaz yoluyla Lovye Dekke Vadisine doğru 16 km boyunca kıvrılarak inen geçit, Turham'da Afganistan topraklarına girer.