Ormanlı Cuma Eğlence Merkezi 2.38

ORMANLI TARİHİ

ORMANLI ADININ VERİLİŞİ...

Ormanlı; beldenin ve iki km yakınındaki köyün adı... Orman-lı kavram olarak; ormanı olan, ormana yakın olan anlamını taşır... Ormanlı Köyünün mücavir alanı ormanla kaplıdır... Son 10-15 yıl öncesine gelene kadar, odun-kereste ticaretine katkısı olmuştur...1800-1900’lü yıllara ait arşiv belgelerinde, yörede orman ürünleri ve ticaretinin yapıldığı görülmektedir...Bu nedenle orman bölgesine yakın alanda kurulmuş Ormanlı Köyüne bu adın verilmesi gayet doğal görülmektedir...

Ormanlı Beldesine gelince... Beldenin 1800-1900’lü yıllarda kullanılan adı BAŞVİRAN’dır... Viran, kavram olarak; yıkık, dökük, harap anlamını taşır... Başviran ise; kaderine terk edilen yerleşim yerlerinin, viran halinde bulunan yerlerin başı-merkezi anlamını taşır... Yöreye bu adın verilmesi ayrı bir araştırma konusudur... Çünkü bu yerleşim yeri tarihten bu yana viraneliğe mi terk edilmişti, yoksa herhangi bir nedenle virane mi edilmişti?..



Ayrıca; başviran için, baş-ören kelimesi de kullanılabilmektedir... Ören, kelime olarak; “eski yerleşim yerinin yıkıntısı, kalıntısı” anlamını ihtiva eder... Başören; eski yaşam yerinin, kalıntısı bulunan eski yaşam yerlerinin başı-merkezi anlamına gelmektedir... Bu adın herhangi bir yer adı olarak kullanılması tarihen önemlidir... Çünkü bu yerleşim yerlerinin tarihi bir geçmişi var demektir ve de var... Bu nedenle, beldemiz köylerinden ‘Başören’ ve ‘Başören doğancılar’ ayrı bir incelemeye tabi tutulması gerekmektedir...

Beldenin adı üzerine yaptığımız araştırmalarda 1950-1960 yılları arasında birkaç kez değişikliğe uğradığı görülmektedir... Önce ‘başviran’, sonra yaşandığı rivayet edilen bir baş verme olayından nedeniyle ‘Başveren’, ardından da ‘Başverencuma’ adları verilmiştir...

Güncelleştirilmeyen bazı haritalarda, halen beldenin bulunduğu yer için ‘Başverencuma’ adını görebilmekteyiz...

Bu isimlerin yanında Cuma adının da kullanılageldiği bir gerçektir... CUMA kelime olarak: ‘Toplanma, Müslümanlar için bir ibadet günü, haftanın bir günü’ anlamlarını içerir... Beldeye ad olarak verilmesine gelince....Beldeye bağlı birçok köyün camisinin yapılışı yakın bir tarihe aittir... Merkez camisi ise çok eski yıllarda yapılmıştır(1892)... Cuma namazı, Müslümanların önem verdiği bir namaz olup, Müslümanların toplandığı bir merkez yerde kılınır... Beldenin mücavir alanına giren otuz civarındaki köyün merkezi, belde merkezidir... Çevre köylerden Cuma namazı için gelen insanlar, nereye gittiği sorulduğunda, namazı kastederek ‘cumaya gidiyorum’ dedikleri için, beldenin adı ne olursa olsun, zamanla halkın dilinde CUMA adını almıştır... Halen, belde merkezi için Ormanlı’dan çok Cuma adı zikredilmekte olup hiçbir resmi mercide bu ad kullanılmamaktadır... Cuma namazı için köylerinden gelen halk, sonraki yıllarda belde merkezinde ‘Cuma günü alış veriş pazarı’ kurulmasının akabinde, Cuma gününe ayrıca bir değer ve önem katılmıştır... Ayrıca; çevresinde “Armutlucuma-Beycuma-Çaycuma vb” birçok yerleşim yerinin adında “Cuma” olması manidardır...

Ormanlı adını beldeye kazandıran kişi; Ormanlı Köyünün önceki muhtarlarından Said DOĞAN’dır... Said DOĞAN 1918’de Külah’ta doğmuş, annesini-babasını hiç tanıyamamış, yetim büyümüş, çobanlık yapmış, 20 yaşında Ormanlı’ya damat olarak gelmiştir... Ormanlı köyünün bir önceki muhtarı Kadir CANDAN’ın dedesi Halit Çavuş, Said’e sahip çıkmış, madene girmesini sağlamış... Böylelikle Said, işini-aşını-eşini Ormanlı’da temin etmiş... Okuryazarlığı olmamasına rağmen 1954’te Başverencuma’nın muhtarı seçilmiş... On yıl bu görevi yapmış...1964 seçimlerinde tekrar seçilmesine rağmen, okuryazarlığı olmadığı için muhtar olamamış... Ormanlı köylüsü Halit Çavuş’a olan sevgi ve sempatisi, önce köye sonra da belde merkezine yansımış...

Ve, köye olan sevgi, sempati ve vefasının sonucunda, 60 ihtilalinden sonra, köylerin isim değişikliğinin istendiği gerekçesiyle 1962’de belde merkezine ORMANLI adını kazandırmıştır... Başviran’ın ideolojik ve etnik bir köken anlamı olmamasına rağmen, değişikliğe tabi tutulması manidardır... Said DOĞAN, 21 yıl Ormanlı köyüne, 10 yıl Merkez mahallesine muhtarlık yapan Muhammet DOĞAN’ın babasıdır..

Ormanlı; 2010 yılını yaşadığımız şu günlerde belde adı olarak bazı yanlışlara sebep olmaktadır... Posta yazışma ve evraklarında; Orman, Osman, Osmanlı, Orhanlı, Ormanlık gibi yanlışlıklara neden olmaktadır.. Öyle ki, ormanlık alanda yaşanan bir olayın, Ormanlı’da yaşandı diye haberleştiğine bile şahit olunabilmektedir...

Şahsımız ve kanaatimizce; artık Ormanlı adı üzerine düşünülmelidir... Başviran (tarihi adı olması nedeniyle), Cuma (halkın bu adı kullanması nedeniyle), Ormanlı (40 yıllık Kani olur mu Yahni diye düşünülmesi nedeniyle) tartışma ve konuşma gündemimize taşınmalıdır...

Türkiye'de son yıllarda yerleşim yerlerinin adlarının değiştirilmesi konusu gündemde... 1957 yılında kurulan Ad Değiştirme İhtisas Kurulu’nun 21 yılda, 75 bin yerleşim yerinin adını inceleyip 12 bini köy adı olan 28 bin yerleşim yeri adının değiştirildiği, basına yansımıştır...

Bu kurulun faaliyetlerine ‘tarihi değeri olan yer adlarının da değiştirildiği’ gerekçesiyle 1978 yılında son verildiği belirtilmektedir..

KAYNAK-KİTAP: BAŞVİRAN'DAN CUMA'YA ORMANLI Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni RECEP ÇETİN

“BAŞVİRAN’DAN CUMA’YA ORMANLI” KİTABININ “GİRİŞ” BÖLÜMÜNDEN:

Ormanlı’nın bilinen ilk isminin Başviran olduğu, Osmanlı İmparatorluğu kaynaklarında bulunmaktadır. Zonguldak ilinin en eski bucağı olma özelliğini taşıyan beldeye, neden Başviran denildiğine yönelik net bilgiler bulunamamakla birlikte, “Viran” kelimesi, kavram olarak “yıkılmış-harap olmuş” anlamlarına geldiğine göre “tarihinde istilalar- savaşlar nedeniyle, vurgunlar yemiştir -virane olmuştur” diye tahmin yürütebiliriz.

Beldenin adı; 1950’li yıllara kadar Başviran iken, 1950-60 yılları arasında, bir ‘başverme’ hadisesinin ardından ‘Başveren’, köylü halkın Cuma namazına merkeze gelirken- ‘nereye gidiyon’ sorusuna ‘Cuma’ya diye cevap vermeleriyle ‘Başverencuma’, hem namaz hem de Pazar kurulmasının ardından alışverişe gelmeleriyle ‘Cuma’ gibi bir çok adla anılır olmuştur. Beldenin Cuma adı

1844 yılındaki bir belgede bile bulunmaktadır ve o zamanlarda bile Cuma’da bir Pazar olduğundan bahsedilmektedir. Halk, hala Ormanlı adı yerine Cuma adını zikretmektedir.

Ve belde, ihtilalin ardından isim değişikliği istenmesiyle, resmen ORMANLI adını alınmıştır.Ormanlı için bulunabilen kaynaklarda ise, yöre “ormanlık, dağ, tepe, dere yatağı” oluşu özellikleriyle; eşkıyaların barındığı, soygunların yapıldığı, yol kesmelerin meydana geldiği bir yer olma özelliğini de taşır. 1916 yılında yani 1.Dünya savaşı yıllarında ve İstiklal Savaşı verdiğimiz dönemde seferberlik dolayısıyla vatani görevlerinden kaçanların önlenebilmesi ve bölgenin asayişinin sağlanabilmesi için “geçici bir asayiş karakolu” kurulmuştur. 1800’lü yıllarda yapılmış olan merkez camisinin çevresinde birkaç ev kurulmasının ardında bölgenin emniyeti sağlanmıştır.

Başviran, 1906’da nahiye-bucak olmuş ve Bucak özelliğini taşımasının ardından 1966 da çevre köylerin de buraya bağlanması ile birlikte adı “Ormanlı” olmuştur. Ormanlı adını ise 2 km yakınındaki Ormanlı köyünden almıştır. Ormanlı köyü, ormana giden yol üzerinde olduğu için olsa gerek, bu adı almıştır. Bucak olduktan sonra Ormanlı da o tarihlerde devletimizin temsilcileri olarak bucak müdürleri görev yapmışlardır. Bu müdürlerin sayılarının 6- 10 arasında olduğu bilinmektedir.

Zonguldak İlinin, çok eski tarihi olan Nahiye-Beldelerinden biri ORMANLI... Eski tarihi var ama ... Ama’sı mı?... Tarih boyunca kendi kaderiyle baş başa kalmış, virane olmuş ‘ama’ yine de yıkılmamış ayakta kalma mücadelesi vermiş Ormanlı...

Birçok devletler, milletler, medeniyetler gelmiş geçmiş üzerinden, Ormanlı topraklarının... Hepsini ana bağrında yaşatmış adeta... Frigler, Romalılar, Bizanslılar, Cenevizliler, Selçuklular, Osmanlılılar dönemlerinde birçok insana- bir çok kültüre ve medeniyete ev sahipliği yapmış, onları belemiş-büyütmüş-beslemiş Ormanlı Ana...

Ormanlı; 1844 yılı Osmanlı arşivlerinde Samako Alaplı Kazasına bağlı bir Karye-Köy iken, sonraki yıllarda hep Ereğli’nin köyü-beldesi olarak kalmış..

Bugün -2010’da- Ormanlı merkezinde 3.000, köylerinde 15.000 insan yaşamaktadır... 3 - 5 bin insanı da Avrupa ülkelerinde iş ve aş aramaktadır... Ve, bu 18.000 insan da doğduğu-doyduğu bu topraklar için elinden geleni yapmaktadır.