Nola İstanbul 4.87

NOLA; tarih ve kültürün en zengin örneklerini bünyesinde barındıran metropol şehir İstanbul’da; yapımı yüzyıllar öncesine dayanan ve tarihin en önemli sahnelerine tanıklık etmiş bir sur duvarını sırtına almış bir mekandır. Nola’nın arka cephesini boydan boya saran bu duvar, yaklaşık 1200 yıllık bir geçmişten kalan dev surlara ait tarihsel değeri olan bir parçadır.

Nola’yı arka cepheden boydan boya saran duvarın hikayesi Cenevizliler ile başlar. Cenevizliler, Galata kulesini sahil şeridine doğru kapatan iki büyük sur inşa ettiler. Bu surlar sayesinde hem Pera yönünden gelen saldırılara karşı korunacak, hem de kolonileri için bir yaşam alanı oluşturmuş olacaklardı. Yaklaşık 2 metre kalınlığında ve 2.8 km uzunluğundaki surlar; 37 hektarlık bir alanı sınırladı. Sahilde denizle son bulan surların Azapkapı, Şişhane, Galata Kulesi ve Tophane önüne dek uzandığı bilinmektedir. Kullanıldığı dönemde surların 12 kapısı ve 24 kulesi bulunmaktaydı. Bunların arasında 33 km’lik mesafe bulunan 12 kule, deniz tarafında yer almaktaydı.

Ceneviz kolonilerinin uzun yıllar boyunca burayı kendilerine yaşam alanı seçmeleri, İstanbul’un fethine dek devam etti. Ancak Fatih Sultan Mehmet’in 1453 yılında İstanbul’u fethinin ardından surların kaderi değişti. Fatih Sultan Mehmet, Cenevizlilere derhal surları yıkmalarını emretti. Çünkü sular içine dahil olan yerler İstanbul sınırlarına aitti ve tek bir kişi ya da koloninin sahiplenmesi mümkün değildi. Fatih Sultan Mehmet’in talimatı ile, Galata Kulesini sahil şeridine doğru kuşatan bu dev surlar yıkıldı. Bugün Nola’yı sırtlayan arka duvar, yıkılan dev surlar arasında yaklaşık 1200 yıldır ayakta kalmayı başaran bir parçadır.

Yıkımın ardından günümüze gelene dek, yapı tarihsel kimliğini kaybetmeden farklı ihtiyaçlar için kullanıldı. Bunlar arasında tarihi kaynaklara geçen en belirgin kayıt, 1949 tarihli Suat Nirven haritasında yapının “Askeri Postal İmalathanesi” olarak işlevlendirilmiş olmasıdır. Askeri Postal İmalathanesi 1994 yılına dek kullanıldı. 1994 yılından sonra ise kapatıldı ve daha sonra büyük ölçüde kaderine terk edildi.

Yapının geçirdiği değişimler günümüze gelene dek çok farklı kareler oluşturur. Askeri Postal İmalathanesi’nin kapanmasının ardından, yapının çevresine niteliksiz alçak katlı yapılar inşa edildi. Zamanla birçoğu yıkıldı. Uzun yıllar atıl ve bakımsız kalan bu alan; uzun süren inceleme ve çalışmaların sonucunda; tarihsel dokusuna hiçbir zarar verilmeden onarıldı ve bakıma alındı.

Bugün ise aslına sadık kalınarak çok özel bir mimari çalışmayla restore edilen bölge, yeniden şehre kazandırıldı. Yaklaşık 1200 yıllık müthiş bir tarihsel ve kültürel miras; Avrupa ve Asya’yı birbirine bağlayan İstanbul’un içinde barındığı binlerce tarihi değer arasındaki yerini aldı. Çağlar boyunca farklı uygarlık ve kültürlere ev sahipliği yapmış, yüzyıllar boyu çeşitli din, dil ve ırktan insanların bir arada yaşadığı İstanbul, bugün gelişmiş bir metropol olmuş ve dünya başkentleri arasındaki yerini almıştır.