อำเภอตระการพืชผล 3.72

ตระการพืชผล หมายถึงเมืองที่อุดมสมบูรณ์ไปด้วยพันธุ์ไม้นานาชนิด (ตระการ = งาม ประหลาด แปลก ๆ มีต่าง ๆ)ที่ตั้งและอาณาเขตอำเภอตระการพืชผลตั้งอยู่ทางทิศเหนือของจังหวัดอุบลราชธานี ห่างจากตัวจังหวัด 50 กิโลเมตร และห่างจากกรุงเทพมหานคร 698 กิโลเมตร มีอาณาเขตติดต่อกับพื้นที่การปกครองข้างเคียงดังนี้ ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอกุดข้าวปุ้นและอำเภอโพธิ์ไทร ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอศรีเมืองใหม่ ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอตาลสุม อำเภอดอนมดแดง และอำเภอเหล่าเสือโก้ก ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอพนาและอำเภอปทุมราชวงศา (จังหวัดอำนาจเจริญ)ประวัติศาสตร์อำเภอตระการพืชผล เดิมมีฐานะเป็นเมือง ชื่อเมืองตระการพืชผล ตั้งขึ้นในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พร้อมๆกับการตั้งเมืองพิบูลมังสารหาร และเมืองมหาชนะชัย กล่าวคือ ใน พ.ศ. ๒๔๐๖ พระพรหมราชวงศา (กุทอง)เจ้าเมืองอุบลราชธานี คนที่ ๓ (พ.ศ. ๒๓๘๓-๒๔๐๖) เห็นว่าบ้านสะพือเป็นหมู่บ้านเก่าแก่และเป็นชุมชนขนาดใหญ่มีความเหมาะสมที่จะตั้งขึ้นเป็นเมือง จึงมีใบขอกราบเรียนเจ้าพระยากำแหงสงคราม เจ้าเมืองนครราชสีมา เพื่อนำความกราบบังคมทูล ขอตั้งบ้านสะพือขึ้นเป็นเมือง พระบาทสมเด็จ พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงทรงพระกรุณาดโปรดเกล้าฯให้ตั้งบ้านสะพือ เป็นเมืองตระการพืชผล ขึ้นตรงต่อเมืองอุบลราชธานี เมื่อวันอาทิตย์ แรม ๑๑ ค่ำ เดือน ๑๒ จ.ศ.๑๒๒๕ (พ.ศ. ๒๔๐๖) และโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้ท้าวสุริยวงศ์ (อ้ม) เป็นพระอมรดลใจเจ้าเมือง ให้ท้าวพรหม (บุตร) เป็นอุปฮาดท้าวสีหาจักร (ฉิม) เป็นราชวงศ์ ท้าวกุลบุตร (ท้าว) เป็นราชบุตร