HTIB 3.34

Een groep Turkse arbeiders begon op 1 mei 1974 in Amsterdam het Turkse blad Gerçek (=Waarheid) te publiceren. De zelfde personen hebben op 7 juli 1974 in Utrecht de Hollanda Türkiyeli Isçiler Birligi (HTIB=Turkse Arbeidersvereniging in Nederland) opgericht. De oprichters waren marxistisch georiënteerd en steunden de Communistische Partij Turkije (TKP).

De doelstelling van de HTIB was in het begin tweeledig: de Turkse arbeiders in Nederland te betrekken bij de strijd van het Turkse volk voor een onafhankelijk en demokratisch Turkije, en de Turkse arbeiders in Nederland te organiseren en te helpen om voor hun rechten te strijden.

Al spoedig na haar oprichting verhuisde de HTIB naar Amsterdam en probeerde daar haar contacten te verbreden en haar organisatie te versterken. In Amsterdam werkte de HTIB samen met het BAK (Buitenlandse Arbeiders Kollektief) tot deze organisatie zich zelf op 1 januarie 1977 ophief.

Tussen 1975 en 1979 werd de organisatie uitgebreid met de afdelingen: Enschede, Nijmegen, Rotterdam (1975); Delft, Den Haag (1976); Venlo (1977); Eindhoven, Amsterdam (1978); Leiden 1979.

In 1975 sloot de HTIB zich aan bij twee Europese organisaties van Turkse arbeiders; TBÖK (Het Europese Comité voor Vrede en Vrijheid) en De ATTF (Federatie van Turkse Arbeidersverenigingen in Europa). Verder onderhield de HTIB veel contacten met de FIDEF (Federatie van Turkse Arbeiders Verenigingen in de Bonds Republiek Duitsland), de BTIB (Vereniging van Arbeiders uit Turkije in België) en de ITIB (Vereniging van Arbeiders uit Turkije in Engeland). Deze organisaties volgden dezelfde politieke lijn als de HTIB en steunden eveneens de TKP.

Begin 1976 verhuisde de fascistische MHP (Nationalistische Bewegingspartij) met haar knokploeg de Grijze Wolven vanuit de BRD naar Rotterdam. De HTIB begon daarop de Turkse arbeiders te informeren over de achtergronden en de bedoelingen van de MHP/Grijze Wolven. Tevens probeerde de HTIB met andere organisaties de MHP te laten verbieden zoals in Duitsland gebeurd is. In het zelfde jaar heeft de HTIB zitting genomen in het Landelijk Aktiekomitee Wet Arbeid Buitenlanders (LAKWAB). In 1979 was de HTIB ook een van de 18 oprichters van het Platform (Platform van Buitenlandse Organisaties), de organisatorische vorm van de gemeenschappelijke standpunten van de buitenlandse organisaties tegenover de SWBW (Stichting Welzijn Buitenlandse Arbeiders).

In ditzelfde jaar werden mede op initiatief van de HTIB twee nieuwe en zelfstandige organisaties opgericht: HTÖB (Vereniging van Onderwijzers uit Turkije in Nederland) en HTKB (Vereniging van Vrouwen uit Turkije in Nederland).

Op 12 september 1980 kwam in Turkije een militaire junta aan de macht. Na deze staatsgreep kwamen er politieke vluchtelingen naar Nederland, waaronder een aantal TKP bestuurders. Deze mensen werkten binnen de HTIB actief of werkten met de HTIB samen. Een aantal TKP-ers, de voorzitter van de HTIB en de voorzitster van de HTKB hebben in 1982 het Nederlands Turkije Komitee voor de Verdediging van Mensenrechten en Demokratie (NTKVMD) opgericht om solidariteitsactiviteiten met Turkije te organiseren.

Het tiende congres van de HTIB, gehouden in 1986, stelde vast dat de Turkse migranten in Nederland over het algemeen niet naar Turkije zouden terugkeren, maar dat hun verblijf in Nederland blijvend van aard zou zijn. Dat had tot gevolg dat de HTIB voortaan prioriteit gaf aan haar activiteiten betreffende de situatie in Nederland, en niet meer aan die betreffende de situatie in Turkije, zoals tot dan toe het geval was.

Na het congres probeerde de HTIB beter samen te werken met andere Turkse migrantenorganisaties, niet alleen linkse, maar ook religieuze en conservatieve. Het meest concrete voorbeeld was het IOT (Inspraak Orgaan Turken in Nederland) dat in hetzelfde jaar opgericht werd. In de tweede helft van de jaren tachtig deed zich een crisis voor in het communisme.

"Perestrojka" en "glasnost" brachten heel veel discussies met zich mee in de communistische beweging, zowel op het internationale als op het nationale vlak. In deze periode besloot de TKP met de TIP (Turkse Arbeiders Partij) te fuseren en naar Turkije terug te keren om zich als TBKP (Verenigde Communistische Partij van Turkije) te laten legaliseren. Een groot gedeelte van het kader van de HTIB bestond uit 'eerste generatie-trekarbeiders', die sterk geïnteresseerd waren in de Turkse politiek en gebonden aan de TKP. Naarmate de aandacht van de partij zich weer meer op Turkije richtte, daalde het enthousiasme van deze kaderleden. Door de heftige discussies en politieke afrekeningen binnen de partij werd ook de HTIB beïnvloed. Na de dood van voorzitter Nihat Karaman, die voor velen de bindende factor was, verliet een aantal kaderleden de organisatie en nam de invloed van het centrale apparaat over de afdelingen af.

Desondanks functioneert de HTIB nog steeds als een migranten organisatie met een links accent, waarbij haar activiteiten geheel gericht zijn op de (Turkse) migranten en hun problemen in Nederland.