Ano Stavros/Άνω Σταυρός 3.92

Κτισμένος στους πρόποδες ορεινού συγκροτήματος, με υψηλότερο το όρος Σουγκλιάνι, σε υψόμετρο 80μ. και απόσταση 800μ. από τη θάλασσα, ο Άνω Σταυρός χαρακτηρίζεται από το θαυμάσιο κλίμα και την πανοραμική θέα που προσφέρει αιώνες τώρα στους κατοίκους του και τους επισκέπτες του.
Εικάζεται ότι κατοικήθηκε για πρώτη φορά από κατοίκους των αρχαίων οικισμών της περιοχής, όπως η Άργιλος, ο Βορμίσκος, η Αυλώνα και τα Στάγειρα, οι οποίοι αναζήτησαν προστασία σε ορεινότερες περιοχές. Από τα Στάγειρα επίσης πιστεύεται ότι έχει πάρει και το όνομά του (Στάγειρα - Σταγειρός - Σταγρός - Σταυρός). Μια άλλη θεωρία δικαιολογεί την ονομασία λόγω του κομβικού σημείου στον οποίο είναι ο οικισμός, στο σταυροδρόμι δηλαδή που οδηγεί από την ρωμαϊκή Εγνατία Οδό στο Άγιο Όρος.
Το έτος 1440 μ.Χ. ο οικισμός καταλήφθηκε από τον Τούρκο Σουλτάνο Μουράτ Β΄, ο οποίος σεβάστηκε την ελληνικότητα του, γι' αυτό και ήταν κεφαλοχώρι μέχρι και την ελληνική επανάσταση του 1821. Τότε καταστράφηκε ολοσχερώς από τους Τούρκους οι οποίοι λεηλάτησαν και τελικά έκαψαν τα 300 περίπου σπίτια που υπήρχαν στον οικισμό. Από την μεγάλη εκείνη καταστροφή, διασώθηκαν μόνο 4 σπίτια. Η συμμετοχή των κατοίκων του υπήρξε ιδιαιτέρως σημαντική στον Μακεδονικό Αγώνα που απέφερε την οριστική απελευθέρωση του 1912.
Με την έλευση των ξεριζωμένων Ελλήνων, ύστερα από τα γεγονότα της Μικρασιατικής καταστροφής, αποτέλεσε για μερικά χρόνια κοινότητα μαζί με τον οικισμό των προσφύγων. Τότε ήταν που ο παραδοσιακός αυτός οικισμός πήρε το όνομα Άνω Σταυρός, αφού έως τότε σε όλα τα ιστορικά κείμενα αναφέρεται με το όνομα Σταυρός.
Σήμερα ο Άνω Σταυρός αποτελεί Δημοτική Κοινότητα του Δήμου Βόλβης. Παρά τις καταστροφές που υπέστη στο ιστορικό του παρελθόν, κατάφερε να διατηρήσει τμήματα της παράδοσης που κάποτε έφερε.



Ο επισκέπτης αυτού του οικισμού έχει την ευκαιρία:



Να απολαύσει την πανοραμική θέα του Στρυμονικού κόλπου που ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια του και φτάνει μέχρι και το όρος Παγγαίο του Ν. Καβάλας.

Να τιμήσει τους αγωνιστές του οικισμού που έδωσαν τη ζωή τους στη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων 1916-1923, επισκεπτόμενος το Ηρώο.

Να περιπλανηθεί στο καταπράσινο δάσος που περιβάλλει στην αγκαλιά του τον οικισμό, προσφέροντας απλόχερα την πολύτιμη δροσιά του στην διάρκεια του καλοκαιριού.

Να προσκυνήσει την παλαιά εκκλησία του χωριού, τον Άγιο Δημήτριο, όπου σώζονται εικονίσματα και τοιχογραφίες από το 1842, να θαυμάσει το επιβλητικό, πυργοειδές καμπαναριό της, κτισμένο ήδη από το έτος 1870. Δίπλα της στέκει πλέον ο νεότευκτος ναός του Τιμίου Σταυρού, που καλύπτει τις αυξημένες πλέον ανάγκες των κατοίκων.

Να θαυμάσει τα παραδοσιακά, πέτρινα διώροφα σπίτια του οικισμού, δείγματα της περιβόητης μακεδονικής αρχιτεκτονικής.

Να απολαύσει την παραδοσιακή σκιερή πλατεία που βρίσκεται στο κέντρο του χωριού, στην οποία γίνονται εκδηλώσεις κατά τη διάρκεια του έτους.

Να δοκιμάσει τις θεσπέσιες λιχουδιές στις ταβέρνες του οικισμού, οι οποίες φημίζονται για την ποιότητα των φαγητών που προσφέρουν.

Να επιλέξει την μορφή του καταλύματος που επιθυμεί, και να απολαύσει την ηρεμία που ο παραδοσιακός οικισμός του Άνω Σταυρού προτείνει.

Να ακολουθήσει τα ορειβατικά μονοπάτια του όρους Σουγλιάνι κάνοντας πεζοπορία στα μονοπάτια που σηματοδότησε ο Φ.Ο.Σ Σταυρού.

Να απολαύσει τις διαδρομές mountain running (ορεινό τρέξιμο) και να συμμετέχει στον ετήσιο αγώνα ορεινού τρεξίματος "sougliani trail".

Να δοκιμάσει τις αντοχές του στο mountain bike.