Κοσμάς Αρκαδίας - Kosmas Arcadia 4.69

Ο Κοσμάς Αρκαδίας του δήμου Νότιας Κυνουρίας είναι από τα ομορφότερα χωριά της Πελοποννήσου. Είναι ο τελευταίος σταθμός στην Αρκαδία στο δρόμο για την Λακωνία. Το χωριό είναι χτισμένο στις νοτιοανατολικές παρυφές του Πάρνωνα σε υψόμετρο 1150 μ.σε καταπράσινο και πανέμορφο τοπίο, με υπέροχα ελατοδάση και ένα από τα μεγαλύτερα καστανοδάση της Πελοποννήσου.Απέχει 32 χιλ. από το Λεωνίδιο, 57 χιλ. από την Σπάρτη και είναι πάνω στο δρόμο που συνδέει την Αρκαδία με την Λακωνία. Παντού υπάρχουν άφθονα νερά, πηγές και ρεματιές, μια παρθένα φύση σε όλο της το μεγαλείο. Η διαδρομή από το Λεωνίδιο είναι συναρπαστική. Ο δρόμος διασχίζει πρώτα το επιβλητικό φαράγγι του ποταμού Δαφνώνα, όπου συναντάμε το μοναστήρι της Παναγιάς της Έλωνας και στη συνέχεια ανεβαίνει στον Πάρνωνα και μπαίνει σε ένα πανέμορφο ελατόδασος. Εξ' ίσου εξαιρετική είναι και η διαδρομή προς το κοντινό πανέμορφο οροπέδιο του Πάρνωνα, στα όρια με την Λακωνία. Και οι δύο διαδρομές, από το Λεωνίδιο προς τον Κοσμά και από τον Κοσμά προς το οροπέδιο του Πάρνωνα, θεωρούνται από τις ομορφότερες ορεινές διαδρομές της Ελλάδας.

Η κεντρική πλατεία του χωριού, σκεπασμένη με θεώρατα πλατάνια (που φυτεύτηκαν το 1883), με γραφικά καφενεία και ταβέρνες και με μαγευτική θέα, είναι πανέμορφη. Στο κέντρο της δεσπόζει η εκκλησία των Αγίων Αναργύρων. Πίσω από το ιερό της εκκλησίας τρείς όμορφες κρήνες χύνουν αδιάκοπα τα νερά τους. Τα σπίτια του χωριού είναι πετρόκτιστα και ακολουθούν την τοπική παραδοσιακή αρχιτεκτονική καθώς το χωριό είναι χαρακτηρισμένος παραδοσιακός & ιστορικά προστατευόμενος οικισμός. Το χωριό έχει θέα στον Αργοσαρωνικό κόλπο και όταν ο ορίζοντας είναι καθαρός φαίνονται τα νησιά Σπέτσες και Υδρα. Στο χωριό ξεχωρίζουν το Δημοτικό Σχολείο και το Κοινοτικό κατάστημα. Στον Κοσμά υπάρχει βιβλιοθήκη που στεγάζεται στο κτίριο της Κοινότητας. Στο ίδιο κτίριο στεγάζεται και μικρή πινακοθήκη και λαογραφική συλλογή.

Η ιστορία...

Στην περιοχή του Κοσμά κατά την αρχαιότητα υπήρχε η κώμη "Σελινούς". Μάλιστα, στο λόφο του προφήτη Ηλία του χωριού υπήρχε ναός αφιερωμένος στο θεό "Μαλεάτη Απόλλωνα". Ο Κοσμάς πρωτοεμφανίζεται ιστορικά στα 1592 μ.Χ., με το όνομα ’γιος Κοσμάς, σε πατριαρχικό σιγγίλιο και σε γράμμα του μητροπολίτη Μονεμβασίας Γενναδίου. Σημαντική είναι η συμβολή του χωριού στην Επανάσταση του 1821, στην οποία έλαβαν μέρος 195 Κοσμίτες αγωνιστές, Οπλαρχηγοί, Καπεταναίοι και απλοί στρατιώτες. Ένας από τους πρώτους μάρτυρες του Μοριά για την ελευθερία ήταν και ο Κοσμίτης Δημογέροντας Γιαννάκης Ασημάκης, ο οποίος θανατώθηκε (13/4/1821) στις φυλακές της Τρίπολης από τους Τούρκους, μαζί με τους όμηρους δεσποτάδες και προεστούς του Μοριά, πριν την έναρξη της Επανάστασης. Μετά την Επανάσταση του 1821, ο Κοσμάς εμφανίστηκε σαν έδρα του Δήμου Σελινούντος (1890-1914).

Ο Κοσμάς κατεστραμένος από τους Γερμανούς...

Το χωριό συμμετείχε ενεργά στην αντίσταση κατά των Ιταλών και Γερμανών κατακτητών κατά τη διάρκεια της κατοχής. Σημαντική ήταν η νικηφόρα μάχη που έδωσαν στις 27/7/1943 οι αντάρτες του ΕΛΑΣ κατά των Ιταλών έξω από το χωριό στη θέση "Σταυρός", βοηθούμενοι και από κατοίκους του Κοσμά. Στο σημείο αυτό έχει ανεγερθεί μνημείο. Στις 29-30/1/1944 όμως οι κατακτητές, με τμήματα των Ταγμάτων Ασφαλείας της Λακωνίας επέδραμαν κατά του χωριού και το κατέκαψαν. Στα χρόνια του εμφυλίου πολέμου το χωριό λεηλατήθηκε και εγκαταλείφθηκε. Μεταπολεμικά, με την αγάπη των κατοίκων του ανασυγκροτήθηκε και ανοικοδομήθηκε.

Ο Κοσμάς κρατά πλέον λιγοστούς κατοίκους το χειμώνα. Οι περισσόροι κάτοικοι χειμαδιάζουν στο Γεράκι και στο Βρονταμά της Λακωνίας. Το καλοκαίρι όμως ζωντανεύει από τους Κοσμίτες που επιστρέφουν και από πολλούς παραθεριστές. Με τον ερχομό του καλοκαιριού οργανώνονται αρκετές γιορτές και εκδηλώσεις. Στο χωριό υπάρχουν ξενώνες και ενοικιαζόμενα δωμάτια.

Πριν το 1951 τοχωριό ήταν τελείως απομονωμένο, και ειδικότερα από το Λεωνίδιο και την υπόλοιπη Αρκαδία. Η διάνοιξη και του δρόμου που συνδέει το χωριό με την Λακωνία και το Λεωνίδιο αποπερατώθηκε το 1951 με πρωτοβουλία και προσωπική εργασία των ίδιων των κατοίκων σε διάστημα 100 ημερών. Γι' αυτό και έχει ονομασθεί "δρόμος των 100 ημερών".

Μεγάλη ήταν η παράδοση των Κοσμιτών μαστόρων στις πέτρινες κατασκευές. Αρχικά στην περιοχή της Κυνουρίας και του Κοσμά, πολλές κατασκευές έγιναν από τους Λαγκαδιανούς μαστόρους που άφησαν σπουδαία δείγματα της δουλειάς τους και που πολλά από αυτά διατηρούνται σε καλή κατάσταη μέχρι σήμερα. Την τέχνη τους συνέχισαν επάξια οι Κοσμίτες που ειδικεύτηκαν στην τέχνη του λιθοτόμου και του λαγουμιτζή.

Ο Κοσμάς είναι επίσης ονομαστός για τα ντόπια κρεατικά του και το μέλι που παράγεται εκεί. Οι ταβέρνες του προσφέρουν καλό φαγητό και νόστιμα ψητά. Στα καφενεία μπορεί κανείς να δοκιμάσει θαυμάσια γλυκά, όπως γαλακτομπούρικο, καστανόπαστα, καρυδόπιτα, μελομακάρονα, κουραμπιέδες, γλυκά του κουταλιού και πολλά άλλα.

Στον Κοσμά ο ταξιδιώτης θα βρει αρκετά παραδοσιακά καταλύματα που είναι ανοιχτά όλο το χρόνο και προσφέρουν όλες τις σύγχρονες ανέσεις.

Τα καταλύματα :

Μαλεβός Νώντενα - τηλ: 2757031411
Σελινούντα - τηλ: 6979001030
Κοσμάς Studio - τηλ: 2757031483
Λιθόχτιστα - τηλ: 6944881060
Ξενώνας Ντόρα - τηλ: 2757031376
Ουρανογείτων - τηλ: 6982874209
Ξενώνας Λάμπρου - τηλ: 2757031370
Μαλεάτης Απόλλων - τηλ: 2757031494

Οι ταβέρνες:

Μαλεάτης Απόλλων: 2757031494
Μπασιαράμ :
Μαλεβός Νώντενα : 2757031411
Ναύαρχος :
Ο Πλάτανος :
Ο Έλατος :

Χειροποίητα γλυκά :

Σελινούντας :
Μαλεβός Νώντενα :
Ρόρρης :