Ηλιούπολη Αθηνών Αττικής Ελλάδα 4.72

ΙΣΤΟΡΙΑ

Στην αρχαιότητα, η περιοχή ήταν γνωστή ως Δήμος Ευωνύμου. Ο Δήμος πήρε το όνομα του από τον Ευώνυμο -γιό του Ουρανού και της Γαίας- και αποτελούσε έναν από τους εκατό Δήμους της αρχαίας Αθήνας που περιλάμβανε ολόκληρη την σημερινή Αττική, εκτός της Μεγαρίδας. Αρχαιολογικές ανασκαφές επιβεβαιώνουν την ύπαρξη Μυκηναϊκού οικισμού στην περιοχή του Αγίου Νικολάου και άλλου, νεώτερου, του 4ου π.χ. αιώνα, στην πλατεία Νικηταρά, όπου εντοπίστηκαν επιτύμβιοι λήκυθοι, πιθάρια, λίθινες πλάκες, αρχαϊκά και παλαιοχριστιανικά λείψανα. Στην περιοχή βρέθηκαν ακόμη, χρυσά, αργυρά και χάλκινα νομίσματα, βέλη, βλήματα και αγγεία, απόδειξη του γεγονότος ότι η περιοχή χρησιμοποιήθηκε ως στρατόπεδο στο Χρεμωνίδειο πόλεμο μεταξύ Μακεδόνων, Πτολεμαίων και Σελευκιδών. Στους χάρτες που υπάρχουν στον Δήμο απεικονίζονται πάρα πολλοί τύμβοι.

Με την πάροδο των αιώνων, η περιοχή ακολουθεί την πορεία της πόλεως των Αθηνών. Παρακμάζει προοδευτικά, ερημώνει, γίνεται έρμαιο ληστρικών και βαρβαρικών επιδρομών, και οι κατακτητές διαδέχονται ο ένας τον άλλο: Βυζαντινοί, Φράγκοι, Καταλανοί, Βενετσιάνοι, Τούρκοι. Αφέντης της ευρύτερης περιοχής στην διάρκεια της Τουρκοκρατίας ήταν ο Καρρά Αλή, ο οποίος άφησε το στίγμα του ονοματίζοντας το μέρος, που αποτελούσε τσιφλίκι του. Το 1830 οι μέχρι τότε Τούρκοι ιδιοκτήτες του, πούλησαν το "τσιφλίκι Καρά" στον Νικόλαο Καπετανάκη και τον Γαετάνο Μοράλια. Στα χοτζέτια (συμβόλαια της αγοραπωλησίας) αναφέρεται ότι το "τσιφλίκι Καρά" είχε έκταση "4 ζευγάρια", δηλαδή την έκταση που μπορούσαν να οργώσουν 4 ζευγάρια βόδια σε μια περίοδο σποράς. Από τότε το "τσιφλίκι (ή Κτήμα) Καρά" άλλαξε αρκετούς ιδιοκτήτες και το 1922 κατέληξε στον κτηνοτρόφο Αλέξιο Νάστο, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι το κτήμα που αγόρασε είχε τεράστια έκταση και περιελάμβανε όλο το σημερινό Δήμο Ηλιούπολης και το δασικό χώρο του Υμηττού μέχρι την κορυφή του όρους, το μεγαλύτερο τμήμα του σημερινού Δήμου Αργυρούπολης, καθώς και ένα μικρό τμήμα του σημερινού Δήμου Αλίμου.

Οι πρώτοι που ζήτησαν να εγκατασταθούν εκεί ήταν Μικρασιάτες πρόσφυγες, το 1923. Το τωρινό όνομά του ο Δήμος το οφείλει στους πρώτους επιχειρηματίες ιδιώτες που δημιούργησαν αυτό το σύγχρονο προάστιο οι οποίοι ήταν Αιγύπτιοι και ειδικά στον Δρανδάκη (γόνο κρητικής οικογένειας από το Ρέθυμνο, που σπούδασε στην Ηλιούπολη του Καΐρου), ο οποίος με την εταιρία "Ελληνική Εταιρία Αστικών και Αγροτικών Συνοικισμών - Δρανδάκης Πάγκαλος και Σια" αγόρασε από τον Νάστο 1.030 στρέμματα τα οποία και οικοπεδοποίησε, ενώ έδωσε στο καινούριο προάστιο το όνομα της αρχαίας αιγυπτιακής πόλης Ηλιούπολης (Πι-Ρα το αιγυπτιακό της όνομα, πόλη του θεού Ρα, Θεού του ήλιου). Έτσι, το 1924, εκπονήθηκε το πρώτο πολεοδομικό σχέδιο σύμφωνα με το οποίο κτίστηκε σιγά-σιγά ο σύγχρονος οικισμός. Περιέργως όμως οι πρώτοι που εγκαταστάθηκαν ήταν κυρίως Λευκαδίτες. Αρχικά κατασκευάστηκαν κυρίως εξοχικές κατοικίες μεγαλοαστών με κήπους και ανεμόμυλους. Η περιοχή "Λόφος Γερμανού" ονομάστηκε από την οικία ενός Γερμανού που υπήρχε εκεί προπολεμικά.

Το 1927 αγοράστηκαν δύο λεωφορεία τα οποία άρχισαν δρομολόγια καθημερινά για την εξυπηρέτηση των απασχολουμένων με τα έργα, των κατοίκων και των επισκεπτών-αγοραστών οικοπέδων.

Με νομοθετικό διάταγμα στις 16-10-1928, η Ηλιούπολη, που απαριθμούσε περί τους 600 μόνιμους κατοίκους, έγινε κοινότητα, με πρώτο κοινοτάρχη το βιομήχανο Θεόδωρο Παλαμίδα. Μέχρι τότε αποτελούσε περιοχή του Αγίου Δημητρίου (Μπραχαμίου). Γύρω στο 1930 η Ηλιούπολη οργανώθηκε καλύτερα ως κοινότητα και άρχισε να αναπτύσσεται. Τότε δεν υπερέβαινε τους 1400-1500 κατοίκους.

Οι δρόμοι μέχρι το 1945 δεν είχαν ονομασίες, όμως ο πρόεδρος Πάνος Κωνσταντινίδης, άλλαξε τα έως τότε δεδομένα, δίνοντας βυζαντινά και ιστορικά ονόματα στα "βραχοστράτια".

Ο ηλεκτροφωτισμός τα πρώτα χρόνια καλύφθηκε από ιδιωτική επιχείρηση. Τα εγκαίνια του ηλεκτροφωτισμού έγιναν την Τρίτη, 5 Αυγούστου 1948. Την περίοδο εκείνη, δεν υπήρχε νερό στα σπίτια. Υπήρχαν όμως πολλά τρεχούμενα νερά, ρέματα (με σημαντικότερα τους 2-3 κλάδους του ρέματος της Πικροδάφνης), πηγές και μια δεξαμενή ψηλά στην πλαγιά του βουνού που τροφοδοτούσε τον πληθυσμό μέρα παρά μέρα. Επίσης υπήρχε και ένας νερόμυλος κοντά στη λεωφόρο Πρωτόπαππα.

Το [1964]] η Ηλιούπολη έγινε Δήμος, ενώ κατά τη χρονική περίοδο 1967-1974 αποχαρακτηρίστηκε μεγάλη συνορεύουσα δασική έκταση που απετέλεσε τον οικισμό "Αστυνομικά", με καταφανή παραβίαση της τότε οικιστικής ανάπτυξης, γεγονός που επαναλήφθηκε αργότερα και σε άλλους νοτιότερους δήμους π.χ. Γλυφάδας, Βάρης κ.λπ.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Γεωμορφολογικά στοιχεία

Η περιοχή του Δήμου Ηλιούπολης χαρακτηρίζεται ως ημιορεινή με ιδιαίτερα επικλινές έδαφος. Το μέσο υψόμετρο της περιοχής είναι 150μ.

Ο οικισμός έχει αναπτυχθεί στις ηπιότερες κλίσεις εδάφους φτάνοντας ουσιαστικά μέχρι τις βουνοπλαγιές του όρους Υμηττού. Εξαίρεση αποτελεί το ανατολικό τμήμα της περιοχής των Αστυνομικών που βρίσκεται σε κλίσεις 15% και άνω, οι οποίες είναι ιδιαίτερα μεγάλες.
Υδρολογικά στοιχεία - Επιφανειακά νερά - Υδάτινοι πόροι

Στην έκταση του Δήμου Ηλιούπολης δεν υπάρχουν εσωτερικά ύδατα (ποτάμια μόνιμης ροής ή λίμνες). Σημαντικός φυσικός πόρος της περιοχής είναι η νοτιοδυτική πλευρά του δάσους του Υμηττού που προσφέρεται για περιπάτους και αναψυχή. Επίσης σημαντικοί φυσικοί πόροι της περιοχής είναι, το Ρέμα Πικροδάφνης, ένα από τα μεγαλύτερα εναπομείναντα ρέματα του Λεκανοπεδίου, καθώς και το σπήλαιο μεγάλης φυσικής σημασίας που βρίσκεται κοντά στην διασταύρωση των οδών Ειρήνης και Αμαλίας, το οποίο όμως πρέπει να αναδειχθεί και να αξιοποιηθεί.

Το ρέμα της Πικροδάφνης, διασχίζει τους δήμους Ηλιούπολης, Αγίου Δημητρίου, Παλαιού Φαλήρου, Αλίμου και εκβάλλει στον κόλπο του Σαρωνικού. Χαρακτηρίστηκε ως "χώρος ιδιαιτέρου περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος", με την απόφαση 9173/1642/1983 του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. Παλαιότερα, περί το 2000, η Νομαρχία Αθηνών ξεκίνησε εργασίες για την διευθέτηση της κοίτης του ρέματος με ανοιχτό πετρόχτιστο αγωγό. Το έργο διακόπηκε προσωρινά από το Σ.τ.Ε. μετά από προσφυγή των κατοίκων, διότι η διευθέτηση αυτού του είδους θα είχε ως συνέπεια την αλλοίωση του μικροκλίματος της περιοχής, την καταστροφή των καταφυγίων των σημαντικών πληθυσμών πουλιών και των 16 ειδών ορνιθοπανίδας, καθώς και την εξάλειψη των βατραχιών, χελωνών, σκαντζόχοιρων και άλλων μικρών ζώων που διαβιούν στο χώρο του ρέματος. Μετά από ένα χρόνο διαλύθηκε η εργολαβία. Ακόμα μέχρι σήμερα το έργο παραμένει μισό. Δηλαδή το μισό του συνολικού μήκους του ρέματος (περίπου 350μ.) είναι διευθετημένο με ανοιχτό αγωγό με επικάλυψη πέτρας και το υπόλοιπο χωρίς καμία επέμβαση ούτε καν για την προστασία των παριών του ρέματος.

ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Το κλίμα της περιοχής σε γενική εκτίμηση είναι θερμό-μεσογειακό (Αττικό), το οποίο χαρακτηρίζεται από το ξηρό και θερμό καλοκαίρι και από τις ανοιξιάτικες και φθινοπωρινές βροχοπτώσεις.
Άνεμοι

Οι επικρατέστεροι άνεμοι στις περιοχές είναι οι βόρειοι, οι βορειοανατολικοί και οι νότιοι, και ακολουθούν οι νοτιοδυτικοί, οι βορειοδυτικοί, οι δυτικοί, και οι νοτιοανατολικοί. Η συχνότερη ένταση των επικρατούντων ανέμων είναι 2-5 Βeaufοrt. Άνεμοι μεγάλης εντάσεως δεν αποτελούν γνώρισμα της περιοχής μελέτης και σπάνια εμφανίζονται άνεμοι εντάσεως μεγαλύτερης των 6 Βeaufοrt (συχνότητα εμφάνισης 1%).
Θερμοκρασία

Ο θερμότερος μήνας στις περιοχές είναι ο Ιούλιος (28,6°C) ενώ ο ψυχρότερος είναι ο Ιανουάριος (9,2°C). Το μέσο ετήσιο θερμοκρασιακό εύρος είναι 19,4°C. Η μέση μέγιστη θερμοκρασία που έχει σημειωθεί στην περίοδο 1958-1993 είναι 32,9°C, ενώ η μέση ελάχιστη είναι 5,4°C. Σε απόλυτες τιμές η μέγιστη θερμοκρασία στην ίδια περίοδο σημειώθηκε τον μήνα Ιούλιο (48,0°C), ενώ η ελάχιστη τον μήνα Ιανουάριο (-5,0°C).
Βροχοπτώσεις και υγρασία

Το μέσο ετήσιο ύψος υετού ανέρχεται στα 365,2 mm. Ο ξηρότερος μήνας είναι ο Ιούλιος (5,0mm) και υγρότερος (βροχερότερος) ο Δεκέμβριος (61,5 mm). Το ποσοστό υγρασίας κυμαίνεται από 43.6% το μήνα Ιούλιο ως 73,4% το Δεκέμβριο.
Άλλα καιρικά φαινόμενα

Χαλάζι: Χαλαζοπτώσεις σπάνια σημειώνονται στην περιοχή και συνήθως έχουν μικρή διάρκεια και περιορισμένες έως μηδαμινές επιπτώσεις. Τα τελευταία αξιόλογα φαινόμενα χαλαζόπτωσης κατεγράφησαν τις πρώτες μεσημβρινές ώρες της 16ης Οκτωβρίου 2009 και τις απογευματινές ώρες της 24ης Ιανουαρίου 2013, που η ένταση του φαινομένου ήταν τέτοια που προκλήθηκε και χαλαζόστρωση.

Χιόνι: Πτώση χιονιού παρατηρείται κυρίως τους χειμερινούς μήνες, ενώ σπάνια εμφανίζονται χιονοπτώσεις τον Μάρτιο και τον Νοέμβριο. Ο μέσος αριθμός των ημερών με χιονόπτωση στη διάρκεια του έτους είναι 2,6. Η πιο έντονη χιονόπτωση των τελευταίων ετών σημειώθηκε τη 17η Φεβρουαρίου 2008, που συνοδεύτηκε από εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες και σημαντικά -για τα δεδομένα της περιοχής- ύψη χιονιού.

Παγετοί: Παγετοί στην περιοχή εμφανίζονται σπάνια, κυρίως τον Ιανουάριο. Ο μέσος αριθμός των ημερών με παγετό στη διάρκεια του έτους είναι 2,5.

ΤΕΚΤΟΝΙΚΟΤΗΤΑ - ΣΕΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ

Η Ηλιούπολη είναι μία από τις περιοχές της Αθήνας που διαθέτει φυσική αντισεισμική προστασία, σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Κατά το ισχυρό σεισμό της 7ης Σεπτεμβρίου 1999 που έπληξε το Λεκανοπέδιο της Αθήνας κανένα κτήριο στην περιοχή της Ηλιούπολης δεν κατέρρευσε.

Πηγή: Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org/